Op de vlakte der slangen Ebook Tooltip Ebooks kunnen worden gelezen op uw computer en op daarvoor geschikte e-readers. een roadtrip door Mexico

Geschreven bij Op de vlakte der slangen

Een indrukwekkende roadtrip door Mexico, van de grensstreek tot in het zuiden, beleefd en verteld door Paul Theroux, en een meeslepende vertelstijl waardoor je jezelf als het ware langs hem op pad waant. Hij neemt je mee op reis, de cultuur en geschiedenis in van een land waar we uiteindelijk bar weinig van blijken te weten.

Om zijn samenvatting van Mexico te geven: ‘Het noorden van Mexico ligt in de wrede, pesterige slagschaduw van Amerika... Mexico-Stad, in het midden van het land, is een natie op zich... maar het zuiden van Mexico, de armste regio, is een wereld op zich, geworteld in het verre verleden.’

Waar de meesten onder ons Mexico kennen als een land met een aantal mooie toeristische bezienswaardigheden (ik pleit zelf ook schuldig) reist Paul Theroux af naar het échte Mexico en legt hij de pijnpunten bloot. De armoede, obstakels (die ‘variëren van massamoord via ernstige ontberingen tot alledaagse ergernissen’), de criminaliteit, de corruptie, de georganiseerde misdaad, de drugskartels, verdwijningen, omkoperij en steekpenningen (waaraan Paul Theroux zelf ook niet ontsnapt). Vooral geen rozengeur en maneschijn.

‘Dit is Mundo Mexico, de vlakte der slangen, waar de burgers worden genegeerd door de overheid, waar de arbeiders worden onderbetaald en uitgebuit, de leraren gekleineerd en bijna alle stedelingen op elkaars lip zitten. Toch maken de mensen er het beste van.’

Dus toch ook: het zoeken naar bescherming of bemiddeling in rituelen, de gastvrijheid, de gelijkgestemdheid vol wederzijds medeleven, de harmonie in de wanorde, en ondanks alles een samenleving die er het beste van probeert te maken.

Paul Theroux is op geen enkel moment belerend of betweterig, maar zijn kennis en opzoekingswerk zijn indrukwekkend, waardoor je enorm veel bijleert. Hij maakt iets mee, weidt uit over dat stukje geschiedenis of achtergrond, en trekt weer verder.

Ook staan er veel literaire referenties in het boek, voor informatie over bepaalde feiten, maar ook naar boeken waarvoor de schrijvers inspiratie vonden in Mexico.
Het hoofdstuk over de Mexicaanse literatuur (‘Mexicanen over Mexico’) vond ik persoonlijk een van de mindere hoofdstukken (al begrijp ik dat het in het boek staat), maar de andere referenties stoorden nooit, omdat ze mooi in het verhaal verweven werden.

De rode leidraad in het boek is de migratie naar de VS. Overal waar hij komt, aan de grens, in de hoofdstad, in het zuiden, komt hij mensen tegen die in de VS zijn geweest, of die er naartoe willen. Niet noodzakelijk om een nieuw leven op te bouwen, maar om daar genoeg te kunnen verdienen op hun familie in Mexico te kunnen ondersteunen. Hiervoor riskeren ze letterlijk hun leven, en de verhalen die deze mensen vertellen zijn vaak ongelofelijk.

Dit is geen toeristische gids, integendeel. Paul Theroux geeft zelf ook toe dat hij ‘nooit zo ver had kunnen komen in dit land, dat ik er nooit zo diep in had kunnen doordringen, letterlijk en figuurlijk, als ik niet geholpen was door Mexicaanse vrienden.’ Een roadtrip die je dus niet zomaar even nadoet. En daarom des te bijzonderder dat je er op deze manier, door het lezen, toch bij kunt zijn.

Enorm van genoten, een aanrader!

(en als ik dan toch één minpuntje mag noemen, dan is dat het ontbreken van een kaart waar alle plaatsen op staan die hij heeft aangedaan, dat had het helemaal af gemaakt!)

Geschreven bij Op de vlakte der slangen

Hoewel Paul Theroux maar liefst zesentwintig romans op zijn naam heeft staan, is hij vooral bekend geworden door zijn reisverhalen. Zijn eerste reisboek, De grote spoorwegcarrousel, verscheen in 1975 en is tevens zijn bekendste werk. Hij reist bij voorkeur per trein, veel van zijn reisverhalen gaan daarover, maar als het niet anders kan, is de auto zijn alternatieve vervoermiddel. In zijn jongste reisverhaal, Op de vlakte der slangen, dat in 2020 uitkwam, maakt hij daarom per auto een roadtrip door Mexico.

In dit reisverhaal vertelt de auteur over zijn maandenlange reis door Mexico, waarbij hij in het noorden begint en geleidelijk afzakt naar het zuiden van het land. Aan ieder gebied waar hij verblijft, en dat doet hij voor een wat langere tijd, besteedt hij in afzonderlijke delen van het boek ruim aandacht, het laatste deel uitgezonderd. Maar dan zit zijn missie erop en is hij weer op weg naar huis. Voordat hij zijn avontuur begint geeft Theroux in de eerste hoofdstukken van zijn verhaal een globale schets van Mexico, van de inwoners van het land en van een oude gringo, waarmee hij uiteraard zichzelf bedoelt. Hij vertelt waarom hij, ondanks zijn hoge leeftijd en de adviezen om niet te gaan, toch aan deze onderneming wil beginnen. Die leeftijd, zo geeft hij aan, is trouwens een van de redenen.

Zijn reis start dus in het noorden van Mexico, de grensstreek met de Verenigde Staten, maar ook daar waar een hek van een paar meter hoog en kilometerslang de grens tussen beide landen vormt. Dit moet voorkomen dat migranten de grens naar de VS oversteken. Met een aantal van hen heeft Theroux gesproken. De meeste zijn na hun poging de grens over te komen weer teruggestuurd of zijn, nadat ze een paar jaar in de VS hebben gewerkt, weer naar hun vaderland teruggekeerd. De rode draad in hun verhalen is armoede, ze willen geld verdienen voor hun gezin en/of hun familie. Ook spreekt hij met bewoners van enkele grensplaatsen. Uit die gesprekken merk je dat de bewoners voortdurend in angst leven. Angst voor de diverse drugsbendes die het gebied teisteren, het geweld is er enorm, maar ook voor de politie en de overheid. De mishandelingen en intimidaties van de laatste twee doen niet altijd onder voor dat van de bendes.

Uit de gesprekken met de mensen, ook met hen uit andere gebieden, valt op te maken dat een groot deel van de bevolking in armoede leeft. Desondanks ervaart de auteur dat ze gastvrij en vriendelijk zijn, maar ook dat ze het leven van de positieve kant blijven benaderen. Natuurlijk bestaat Theroux’ reis niet alleen uit gesprekken. Hij kijkt ook rond, geniet van de natuur, wandelt door authentieke plaatsjes, eet en feest mee met de bevolking, ziet protesten en demonstraties en komt op plekken waar de doorsneetoerist niet komt. Daarnaast ontmoet hij diverse auteurs, maar ook Subcomandante Marcos, de militair leider en woordvoerder van EZLN (Zapatistisch Nationaal Bevrijdingsleger), een beweging waar hij wel enige sympathie voor op kan brengen.

Op de vlakte der slangen wordt gepresenteerd als een roadtrip, een reisverhaal. Het is echter veel meer dan dat. Het boek geeft namelijk ook een vrij goed beeld van het huidige Mexico, een land waar het door het extreme geweld op bepaalde plekken bijzonder gevaarlijk is, een land waarvan een groot deel van de bevolking onder de armoedegrens leeft, een land waar de mensen ondanks alles relatief gelukkig zijn, maar wel een beter leven willen. De ervaringen die Theroux aan het papier heeft toevertrouwd zijn beeldend, de lezer waant zichzelf ook in Mexico, en op een aantal wat saaiere fragmenten na (passages uit boeken van andere auteurs) is het een bijzonder boeiende en leerzame reis. De auteur en de lezer kijken er met een goed gevoel op terug.

Geschreven bij Op de vlakte der slangen

Als grote fan van Paul Theroux heb ik ook van deze uitgave met meer dan normale belangstelling genoten. De reisschrijver maakt een reis, die mij versteld doet staan. Vier decennia geleden reisde ik ook door Mexico, langs diverse plekken die Theroux eveneens bezocht. Maar wat hij doet en durft, dat is wat mij betreft ongelooflijk magistraal. En vooral risicovol, in het land van corruptie, drugs, ontvoeringen en moorden. Je moet het maar durven, in je eentje per auto met buitenlands nummerbord (als gringo). Ik doe het de schrijver niet na. Hoeft ook niet, heb het avontuur via zijn boek meebeleefd. Geweldig.

Geschreven bij Op de vlakte der slangen

Op de achterflap wordt Theroux “de grootmeester van de reisliteratuur” genoemd. Die benaming is wellicht wat overdreven, maar hij bewijst in dit boek zijn meesterschap wel degelijk.
“De vlakte der slangen” is de vertaling van de inheemse benaming Coixtlahuaca voor Mexico. Dit is ook een omineuze naam om aan te geven dat Mexico een land van misdadigers en corrupte overheidsdienaren is, aangevoerd door de politie, ongeacht of het de of de federale of de gemeentepolitie is. Het is dan ook zeker niet aan te raden om een reis zoals deze op eigen houtje te ondernemen.
Dit is geen reisboek à la Lonely Planet met een beschrijving van toeristisch interessante plekjes, maar een persoonlijk verslag van de reis die de schrijver door Mexico heeft ondernomen.
Het boek bestaat uit vijf delen. Het eerste deel gaat over de grensstreek met de VS en wordt grotendeels ingenomen door verhalen van mensen die proberen vanuit Mexico in de VS te komen en van mensen die in de VS hebben gewerkt. Naar mijn idee had dit korter gekund, omdat veel verhalen op hetzelfde neerkomen. Je krijgt de indruk dat hij niemand van degenen met wie hij heeft gesproken tekort wil doen. Verhalen van mensen die naar de VS willen of daar hebben gewerkt, komen later voldoende (en naar mijn idee beter) aan bod.
Wanneer hij de grensstreek verlaat en naar het zuiden trekt, wordt het boek boeiender, al voel je overal heel sterk de dreiging van corruptie en misdaad. Mexico komt uit dit boek naar voren als een harde maatschappij, waar men zich als toerist niet zonder meer in moet storten.
Om de schrijver te citeren: “… deze reis had een verhelderend licht geworpen op… de uitdagingen van armoede en de weg omhoog, de vloek van wanbestuur en roofzuchtige multinationals, de strijd van al die mensen op de vlakte der slangen die geen speelbal van het lot willen zijn.” Hij laat er geen twijfel over bestaan aan wiens kant hij staat. Dit boek is zeker het lezen waard!

Geschreven bij Op de vlakte der slangen

Ik moet eerlijk bekennen dat Mexico niet bovenaan mijn lijstje staat als het gaat om nog te lezen reisboeken. Wat mij over de streep trok was dat dit boek geschreven was door de zeer ervaren reisschrijver Paul Theroux. De beduimelde exemplaren in mijn boekenkast van “De grote spoorwegcarrousel” en “China per trein” herinneren mij aan het leesplezier dat ik in het verleden had met zijn boeken. De kracht van Theroux zit hem in zijn nieuwsgierigheid, niet het weergeven van de fantastische reiservaring, maar het noteren van de dingen die hij tegenkomt. Dat kan een valkuil zijn voor de lezer die een mooi verhaal verwacht te verorberen en dat was precies waar ik in eerste instantie struikelde.
Laat je niet ontmoedigen als een boek je niet grijpt bij de eerste bladzijden. Mijn interesse voor Mexico moest nog groeien en dit boek begon kabbelend. Hij treft wat voorbereidingen voor zijn reis, steekt af te toe de grens over maar gaat dan ook weer terug.
Het begon er op te lijken dat dit boek ging over de grens tussen Mexico en de Verenigde Staten en alle gevolgen die deze scheiding teweeg brengen. Het hek, de migranten in de woestijn, de grote fabrieken waar mensen voor een paar dollar per dag werken. Prima, maar noem het dan geen reisboek maar onderzoeksjournalistiek. En laat dat nu net de kracht zijn van de schrijver. Langzaam duikt hij steeds verder in de cultuur en leefomstandigheden van de mensen die proberen te overleven in Mexico.
Zo blijft hij bij elke ontmoeting vragen of er mensen zijn die de oversteek naar de VS gemaakt hebben. De antwoorden tonen aan dat het vluchtgedrag en het ideaal zo doordesemt is in de Mexicaanse cultuur dat het logisch is dat je een keer de grens oversteekt, hoe hoog het hek ook is. Via zijn, op het eerste gezicht, willekeurige route ontdek je langzaam de ziel van het land. In de wegblokkades, de vermiste studenten, de misdaad, de cultuur van aanbidding van de dood, de literatuur, de slechte wegen en het eten.
Langzaam heeft Paul Theroux mij overtuigd dat Mexico een fascinerend land is met een rijk verleden waar ze nog steeds dagelijks mee te maken hebben. Dit komt prachtig tot uiting in het slot van het boek wanneer de schrijver een bezoek brengt aan de zapatisten in Oventic. Zij strijden op een vreedzame manier voor gelijkwaardigheid van alle bevolkingsgroepen in Mexico. Met name inheemse volkeren worden achtergesteld, een erfenis vanuit de invasie van de conquistadores in de 16e eeuw. Door nieuwe gemeenschappen te stichten maken ze een herstart in dit oude nieuwe land. Tekenend is dat dit met bivakmutsen op dient te gebeuren om te voorkomen dat je herkend, opgepakt of vermoord wordt.

Geschreven bij Op de vlakte der slangen

Paul Theroux Op de Vlakte der Slangen

Een onthutsend en regelmatig ontroerend boek dat een enorme indruk achterlaat!
Paul Theroux, 78 jaar oud, laat de lezer door middel van een roadtrip door Mexico kennis nemen van de immense problemen die er in het land zijn. Het land wordt geregeerd door 4 drugskartels die elkaar de macht over elk gebied betwisten. De regering is corrupt. Men doet niets voor de gewone burgers die in grote delen van Mexico in enorme armoede leven.
Theroux wilde deze reis maken omdat hij een beter beeld wilde krijgen van het vreemde land aan de andere kant van het hekwerk en omdat hij er voortdurend op gewezen werd dat hij oud werd. Toen hij achter het stuur zat, voelde hij zich bevrijd. Hij wist dat het een gevaarlijke reis kon worden.
Hij begon langs de grens met de Verenigde Staten van oost naar west. Hij bezocht vaak lopend of met een taxi de grensplaatsen in Mexico, maar sliep in de grensplaatsen in de V.S. In het eerste stuk zet hij de problemen van Mexico uiteen, zijn verslag blijft feitelijk. Aangetrokken door de lage lonen in Mexico, hebben honderden Amerikaanse en Europese bedrijven zich gevestigd aan de noordgrens. Arbeiders uit het hele land trekken ernaar toe en verdienen een hongerloontje in de fabrieken. In het zuiden van de V.S., in Texas werken veel Mexicanen op de plantages tegen een laag loon. Zij pendelen elke dag op en neer tussen Mexico en de V.S. De grensovergangen zijn gesloten, ze moeten een visum hebben. Ook proberen Mexicanen zonder visum werk te vinden in de V.S., omdat er in Mexico geen werk is.
Vanuit het oosten trekt hij naar het zuiden met zijn eigen auto. Hij is bang om overvallen te worden. Ook door de gewapende politie, die geld verdient aan automobilisten. Hij krijgt hier ook mee te maken. Smeergeld biedt een oplossing.
Paul Theroux beschrijft de verschillende landschappen zeer beeldend. Hij spreekt met kunstenaars en bekijkt hun werk. En vooral, hij spreekt met veel mensen, de man van de straat, de gezaghebbers van verschillende plaatsen en politiek geëngageerde mensen die hun mening geven over het huidige leven in Mexico.
In Mexicostad geeft hij een cursus aan beginnende schrijvers. Zij zorgen weer voor nieuwe contacten voor Theroux in het land.
In de jaren dertig werden scholen voor een lerarenopleiding opgezet om les te gaan geven op het platteland. Toen waren er veertig van die scholen, nu nog maar dertien. De Mexicaanse regering heeft besloten die scholen te sluiten. Als gevolg van die houding worden veel leerkrachten op het platteland sociale activisten.
De helft van het land leeft in armoede. De mensen lijden onder politieke incompetentie en de voortdurende dreiging van de misdaad. Hun leven is hard en de bureaucratie smoort elke poging vooruit te komen. Men zou verwachten dat dit conflicten zou veroorzaken, maar zijn ervaring toont het tegendeel. Confrontaties worden er gemeden, de mensen zoeken troost en toevlucht in de schoot van de familie. Er is een soort gelijkgestemdheid vol wederzijds medeleven, dat bindt een samenleving.
Ook de aanbidding van Santa Muerte, de Engel des Doods, is de afgelopen decennia enorm toegenomen, tot groot ongenoegen van het Vaticaan. Door bescherming te bieden en mogelijk een wonder, in plaats van een plekje in de hemel, is het aangeklede skelet met vleugels, een toevlucht geworden voor al degenen die hun geld verdienen in illegale, of andere duistere circuits.
Oaxaca is symbool voor Mexico: de vlakte der slangen, waar burgers worden genegeerd door de overheid, waar de arbeiders worden onderbetaald en uitgebuit, de leraren gekleineerd en alle stedelingen op elkaars lip zitten. Toch maken de mensen er het beste van.
De vele avonturen die Theroux beleeft, de gesprekken die hij met voert met heel veel mensen, de verhalen die de mensen vertellen, de steden, de landschappen die hij beschrijft, zorgen voor een inspirerend verhaal dat je nog lang bijblijft.
PeMartine

Geschreven bij Op de vlakte der slangen

Een reisverhaal over landschappen, cultuur, kartels godsdiensten,protesten, ,politiek. Het schemert door in het leven in Mexico en wordt respectvol beschreven door Paul Therouw.
Kortom een een prachtig verhaal van een gedreven reiziger en een beeld van Mexico met zijn diverse bewoners. Zij gaan de uitdagingen aan van armoede en werken aan de weg omhoog .
Zij gaan om met de vloek van het wanbestuur en roofzuchtige multinationals waarin zij geen speelbal willen zijn van het lot.

Geschreven bij Op de vlakte der slangen

Paul Theroux “Op de vlakte der slangen” Een roadtrip door Mexico.
Nederlandse vertaling door Auke Leistra + uitgegeven door Atlas Contact 2020.
Oorspronkelijke titel “On the Plain of Snakes, a Mexican Journey” 2019.

Wat is er te vertellen over het zoveelste boek van deze Amerikaanse schrijver die in 1963 is afgestudeerd met een Bachelor of Arts degree en die zo langszamerhand de gehele wereldbol heeft bezocht en onderzocht ?
Deze keer gaat hij met de auto op een roadtrip door Mexico. Er wordt onder andere een stuk geschiedenis bloot gelegd van de Los Zetas en de oorlogen van de El Wache, de met de handgemaakte berg cq piramide ... de Tlachihualtepet. De voortdurende eeuwige oorlogen qua drugs, net zoals elk ander land heeft Mexico ook vele drugskartels zoals de Juarez, Sinoloa, Sonora. Mexico is misschien wel één van de meest diverse multiculturele samenlevingen van het Westelijk halfrond en heeft genoeg te bieden en er zijn meer dan genoeg schrijvers en schrijfsters die Theroux zijn voorgegaan. Theroux vertelt graag over hun, tenslotte een schrijver leert ook van zijn voorgangers. Ook al is de leeftijd van deze schrijver de 76 al gepasseerd, daarmee is ie zeker nog niet aan het einde van zijn Latijn, een beetje filosoferen is hem totaal niet vreemd. Als je al zoveel landen heb bezocht en net zoveel volkeren heb ontmoet dan leer je wel eens wat. De Tomtom is niet ingesteld, dit is geen route die vooraf is bepaald, door middel van ouderwets de weg en informatie te vragen kom je op de meest bijzondere plekken en ontmoet je alle lagen van de bevolking met hun mythische verhalen. Het is geen simpel reisboek maar een hartstochtelijk verhaal vol ontdekkingen, ontberingen, geloof, houvast, mening, feiten en een flinke dosis ironie. Tot slot “Eet yelasa nara”, vergeet mij niet en tot de volgende keer.

Geschreven bij Op de vlakte der slangen

Paul Theroux neemt de lezer in “Op de vlakte der slangen” mee op zijn risicovolle reis door een intrigerend land. Een land waarin arm en rijk zoveel van elkaar verschillen, waarin drugsbendes veel macht hebben en waarin geweld zo normaal lijkt te zijn. De auteur besteedt uitgebreid aandacht aan de relatie met de VS en wat je me een beetje cynisme het resultaat daarvan kan noemen: de grens tussen deze landen. De lezer wordt echt meegevoerd door de auteur, wat de lezer een riskante reis bespaart. Het boek is vrij prijzig in aanschaf, maar bezorgt je wel vele uren leesplezier. Uren waarin je je verwondert en misschien ook wel boos wordt over onrecht of juist blij wordt van de Mexicaanse cultuur. Uiteindelijk vertellen de Mexicanen zelf het verhaal van het land dat zo graag bij Noord-Amerika zou horen, maar dat in sommige opzichten ook wel iets wegheeft van een derdewereldland. Maar ook een land dat de wereld in mijn ogen ook veel goeds bracht: de Mexicaanse keuken. Al met al is dit boek het lezen zeker waard.

Geschreven bij Op de vlakte der slangen

Een nieuw boek van Paul Theroux! Paul blijkt ondertussen 75 jaar te zijn als hij in 2017 aan deze reis begint, 55 jaar na zijn eerste lange reis naar Centraal-Afrika. Nu ik voorlopig niet zelf op reis kan vanwege corona is dit best een aardig alternatief: een roadtrip maken vanuit mijn luie stoel door een land waar ik zelf nog nooit ben geweest, maar graag naar toe zou gaan: Mexico. Een land met 127 miljoen mensen waarvan de helft in armoede leeft.

‘Ga daar niet heen! Het wordt je dood!’ Het wordt al snel duidelijk dat dit geen gezellig, toeristisch tripje wordt. Mexico is voor de bezoeker een vat vol tegenstrijdigheden. Je kunt in Cancún gaan zitten en je tegoed doen aan een mojito en een taco, maar de gringo in zijn eigen auto in een afgelegen gebied, dat is een ander verhaal.

Waarom Mexico? Eén reden is om af te rekenen met stereotypen, waartoe de Mexicanen onder Trump volgens Paul zijn gereduceerd. Paul wil Mexico - en dan vooral het leven van alledag - doorgronden. En dat lijkt hem aardig te lukken, met de onmisbare hulp van de Mexicaanse vrienden die hij onderweg maakt. Langzaam begint hij een rationeel patroon te zien in wat er eerst uit had gezien als een rommeltje: het was een en al ritueel. Harmonie in wanorde.

Voor toeristen zijn er de traditionele gastvrijheid, culinaire variatie, de fiësta’s. Maar er is meer, en dat is soms niet fraai, en altijd gecompliceerd. De meeste Mexicanen leven een onzeker bestaan en leven voortdurend onder hoogspanning. De corrupte politie, het wanbestuur, de plotselinge verdwijningen, gewelddadige drugskartels, politie en leger die versmolten zijn met de georganiseerde misdaad, de immigratie vanuit Midden-Amerika, de Mexicaanse politie die migranten afperst. Onveiligheid als allesoverheersend thema.

Voor Paul gaat reizen niet zozeer om landschappen als wel om mensen: de strijd van al die mensen op de vlakte der slangen die geen speelbal van het lot willen zijn. De vlakte der slangen: volgens Paul het perfecte beeld waarin de tegenstrijdigheden van het leven in Mexico bijeenkomen: de glorie van La Vida Mexicana in de gedaante van de door de Azteken aanbeden slang aan de ene en de slang als gevaarlijk roofdier dat op de loer ligt aan de andere kant.

Zelf zou ik tijdens zo’n lange reis altijd een paar lange hikes gaan maken om ook de nationale parken en de bergketens te ontdekken en de ongetwijfeld prachtige natuur te ervaren naast alle armoede in de dorpen en steden. De natuur, die miste ik wel een beetje in deze reis. Alhoewel ik natuurlijk begrijp dat Paul met een ander doel naar Mexico is gekomen.

Ondertussen is in december 2018 een nieuwe president gekozen, López Obrador. Maar van hem valt ook niet veel te verwachten.

‘Mexico was voor mij een wereld van strijd, van incidenten, van mensen die van alle kanten bedreigd werden, maar die hun nederige omstandigheden het hoofd wisten te bieden.’

En dat zullen de gewone Mexicanen voorlopig nog even moeten volhouden.