Leren en veranderen emotie, gedrag en denken

Veel professionals houden zich bezig met het beïnvloeden van anderen. Dan is het belangrijk om te begrijpen hoe mensen leren en daarmee betekenis geven aan zichzelf en de wereld om hen heen. Leren en veranderen maakt duidelijk dat menselijk gedrag en denken emotioneel zijn geworteld en gekleurd door de sociale omgeving. Afhankelijk van die omgeving - cultuur, sociaaleconomische klasse, generatie en sekse - hebben we allemaal onze eigen 'vanzelfsprekendheden' aangeleerd. Dat referentiekader is heel krachtig en wordt mede in stand gehouden door menselijke valkuilen in gedrag en denken. Voor professionals is dit alles essentieel om zowel het eigen leren als dat van anderen te begrijpen. Daarbij gaat het niet alleen om leren in educatieve settings, maar heel vaak juist daarbuiten: op de werkplek en in het persoonlijk leven.

Leren en veranderen bespreekt leren als betekenisgeving, waarbij (sub)culturen als blauwdruk dienen. Betekenisgeving vindt allereerst spontaan, weinig bewust plaats. Daarnaast zijn er meer doelgerichte, kritische en zelfs transformatieve en creatieve vormen van leren, die bewuste aandacht vragen. De uitgave bespreekt welke leercompetenties voor verschillende vormen van leren nodig zijn en hoe met verschillende leervoorkeuren om te gaan. Het boek sluit af met een reeks theoretische perspectieven op leren waarnaar in eerdere hoofdstukken is verwezen. In elk hoofdstuk vindt de lezer opdrachten die uitdagen tot verwerking en verbinding met eigen en elkaars ervaringen.

Deze vierde herziene druk is volledig geactualiseerd. De emotionele en deels onbewuste aard van menselijk gedrag en denken worden onderbouwd vanuit de nieuwste inzichten uit de gedragswetenschappen (zoals neurowetenschappen en gedragsbiologie). De valkuilen in menselijk gedrag en denken zijn vanuit die nieuwe inzichten beter te begrijpen. Ook het leren omgaan met (sub)culturele verschillen wordt uitgebreid besproken. Andere nieuwe paragrafen gaan over emotie, motivatie en veranderen, en over creatief en onderzoekend leren. Ten slotte is het theoriehoofdstuk aangevuld met onder andere de positieve psychologie en de nieuwe gedragswetenschappen.

Leren en veranderen is geschikt voor (aanstaande) professionals die een brede kennis van leren en gedrag nodig hebben om hun werk goed te kunnen doen. Denk hierbij niet alleen aan opleiders, docenten, trainers en coaches, maar ook aan professionals op het gebied van maatschappelijk en sociaal werk, jeugdzorg, HRM, arbeidsvoorziening en gezondheidszorg.

Als lector bij Fontys Lerarenopleidingen Tilburg en onderzoeker/docent bij het Radboudumc Nijmegen deed Sanneke Bolhuis onderzoek naar het leren van (aanstaande) leraren en artsen. Ze is nog steeds betrokken bij onderzoek en bij Europese projecten in het onderwijs en heeft zitting in de Stuurgroep NRO (Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek).